Topla, çarp, böl, çıkar… Hayatımızın her alanında yaptığımızı bu işlemler adına matematik denince nedense kaçmaya çalıştığımız bir duruma dönüşüyor. Oysa bebeklikten başlar matematikle tanışma hikâyesi. Kendi bedeniyle başlar bebeğin matematikle ilk dansı. Anneler; bebeğin minicik parmaklarını, şefkatle avuçlarının içine alarak saymaca, şarkı söyleme… Kısacası oyun yaparken farkında bile değildir aslında matematiğin temellerini kodladığının. Bir parmak, iki parmak, üç parmak, dört parmak işte bu da bal parmak der ve gıdıklar. Bu eğlenceli anlar bebeğin büyüdüğünde matematiğe karşı ilgi ve sevgisinin en temel faktörü ve ilk adımıdır.
“Matematiksel kavramların temeli bebeklikte atılmaktadır. Bebekler çevrelerini izleyerek, dokunarak, koklayarak, tadarak ve sesleri işiterek çevrelerine ilişkin her şeyi doğal bir merakla öğrenmek istemektedir. Büyüklük, ağırlık, şekil, zaman ve mekânla ilgili pek çok bilginin temeli bebeklikte atılmaktadır. Çocukların keşfetme ve denemeler yapma isteği bebekliği izleyen yıllarda da artarak devam etmektedir.” (Avcı N., Dere H.(2002) Okul öncesi çocuğu ve matematik. ALINTI; (Charlesworth&Radeloff, 1991))
Çocukların büyümeye başlamasıyla beraber matematiği hayatın her alanında sıklıkla kullanma oranları da artar; oyun oynarken (1-2-3 deyince çocuk zıplar, tek ayakla, çift ayakla zıplar) yemek yerken: bir kâse çorba, 2 dilim ekmek, 1 yumurta, 1 bardak süt, 1 bardak su, 2 tane bisküvi… Giyinirken; bak bu renkten iki tane çorabın var, ayakkabılarını giyerken bak ayağın büyümüş ayakkabıların küçük geliyor, mutfakta; bardağı masanın üzerine bırak, kaşığı tabağın yanına bırak, tabağı bulaşık makinesinin içine bırak, uyku saati, gece gündüz, zaman kavramı, yuvarlak top, üçgen pasta, dikdörtgen televizyon, şekilleri anlamlandırma… Biraz daha büyüdükçe çocuk görerek, işiterek, oyunlar ve tekrar yoluyla sayıları öğrenir, sonra rakamları sayıların rakam değerlerini öğrenir. Örneğin basit bir kek yaparken dahi matematiği ve ölçü kavramını kullanırız; 1 bardak süt,3 yumurta vs. gibi daha saymakla bitmeyecek matematik deneyimleri çocukların ve ailelerin kullanırken farkında olmadıkları kavramlar aslında.
Tüm bu matematiksel kavramları hayatımızda kullanırken çocuklara matematiği sevdirebilir ve matematikle barışık bireyler olmalarına yardımcı olabiliriz. Tek yapmamız gereken basit matematiksel işlemleri günlük hayatta kullanırken eğlenceli hale getirerek çocukları matematikle olumlu bir şekilde tanıştırabilmek.
Bu kadar hayatın içinde ve aslında yaşamımızın bir parçası olan matematik, sadece okullarda ya da ders kitaplarında yer alan bilgi ve işlem ve formüllerin çok çok da fazlasıdır, aslında hayatın ta kendisidir. Problem çözmektir, mantık yürütmektir, muhakeme yapmaktır, olay ve durumlara farklı açılardan bakabilmektir, deneme-yanılmalarla doğru sonuca ulaşmaya çalışmaktır.
“Karşılaşılan problemlerin çözümünde, hayatın sentezlenip yorumlanmasında, günün planlanmasında, mimaride, müzikte, aşçılıkta, resimde, dilde, hayatın her alanında matematik vardır. Galileo’nun dediği gibi ‘tabiat matematik dilinde yazılmıştır’ ve yaşam yolculuğunda matematik büyük bir yol gösterici ve önemli bir dildir.” (İnal Kızıltepe G., Öztürk Samur A., Tekin H., Çocuk Kitapları Yoluyla Matematik Becerilerinin Kazandırılmasına Yönelik Yapılmış Araştırmaların İncelenmesi, 107, alıntı; (Akt. Emiroğlu ve Görgülü, 2013).
Çocuklar karşılaştıkları problemleri bağımsız olarak çözerlerse matematikle ilgili de farklı düşünme stratejileri ve çözüm yolları üretebilirler. Bu nedenle sevgili ebeveynler; bırakalım çocuklar bizim gözetimimizde ama bağımsız olsunlar. Bırakın çocuğunuz yemeğini kendisi yesin (2 yaşından itibaren yavaş yavaş başlanabilir, 3 yaşında bağımsız olarak yemeğini yiyebilir.) Bırakın döksün, kirletsin hiç sorun etmeyin, önemli olan bu davranışın çocuğunuza kazandıracağı deneyimler. Oyuncak alırken hazır ışıklı sesli oyuncaklardan ziyade çocuğun hayal gücünü destekleyecek ve daha çok akıl yürütmesine olanak sağlayan oyuncakları seçin (yapbozlar, tangram, hafıza kartları, legolar, yapı inşa oyunları, ahşap bloklar, evcilik oyuncakları bunlardan sadece bazıları.
Çocukların matematikle barışık bireyler olabilmeleri için anne baba tutumları da çok önemli. Çünkü çocukların matematiğe karşı geliştireceği tutumlar ebeveynlerinkiyle paralel olmaktadır. O nedenle matematiğe karşı olumlu bir bakış açısı ile yaklaşmanız önemli.
“Matematik başarısı ile matematiğe karşı tutum arasında bir neden-sonuç ilişkisinin varlığı uzun zamandır varsayılmaktadır. Yapılan araştırmalar, matematiğe karşı tutumun, matematikteki başarının açıklanmasında önemli bir rol oynadığını göstermiştir.” (Yenilmez K., Duman A. İlköğretimde matematik başarısını etkileyen faktörlere ilişkin öğrenci görüşleri 2008, 254, alıntı; Ma (1999)
Yine çocuklar okula başladığından itibaren dersler ve ödevleri konusunda çocuğu tek başına yapmaya zorlamak yerine ona destek olup ve gerekli durumlarda yardımcı olmak atılacak önemli adımlardan bir diğeri.
Matematikten korkmayan, matematiği ve aslında hayatı anlamlandırabilen çocuklar geleceği aydınlatan birer ışıktır.
En doğru şekilde destekleyelim yavrularımızı, birer ışık misali süzülsünler matematiğin/ hayatın engebeli yollarından…
Matematikle barışık bir nesil yetiştirebilmek ümidiyle…