Dört bir yandan çevirdiğim Kömürcü iki bölümden oluşur. Yukarı Kömürcü ve Aşağı Kömürcü olarak. Yukarı Kömürcü Köristanı eteklerinden başlayan Yukarı Kömürcü, doğu yönde ilerleyerek özü ikiye bölen Pers Yolu’nun, Taburyeri’ne döndüğü kavşakta biter. Buradan, doğu yönde ilerlemeye devam eden özün, Efe Dede’nin söğütüne yüz metre kadar olan kısmın güney yönündeki yamacına Bozyaka denir. Bozyaka’nın sırtlarından yükselerek, Pers Yolu, Taburyeri’ne uzanır. Seyrek çam ağaçları ile kaplı ve boz topraklı Bozyaka’nın eteklerinin öz kısmı Bozyaka’nın adıyla anılır.
Bozyaka’nın yakın etekleri altından betonarme sulama kanalı geçer. Sulama kanalının altında kalan yakalık kısımlar, iş makinaları ile taras haline getirilerek tarım alanı yapılmıştır.
Mevcut betonarme sulama kanalı yapılmadan önce, Kavaközülüler, Yukarı Kömürcü su kaynaklarından ihtiyaçları kadar olan miktarı, kazma kürekle yapılmış bir arktan, Pers Yolu sapağının olduğu yerden başlayarak Bozyaka’nın altından, Aşağı Kömürcü’ye indirip tarım alanlarını sulamışlar. Bu dönemlerde yapılan üretim pazar için yapılmıyor. Kavaközülüler tamamen hayvancılıkla uğraşan feodal göçer toplum. Kavaközü’ne yerleşme nedenleri de eski yerleşimleri Lale Köyü’nde hayvanlarına yeterince otlak bulamamaları ya da Kavaközü’nün hayvancılık yapmak için ihtiyaçlarına daha iyi cevap vermesi.
Bozyaka Özü’nün kuzeyi, eteklerinde özünün uzandığı, Yansevim düzlüğü ile anılır. Yansevim Özü, Bozyaka Özü kadar girmez Aşağı Kömürcü Özü’ne. Yansevim düzlüğünün doğu yönü, Deveçökeği’ne uzanır. Bu yükselti ve etekleri arasından, Bozyaka’daki sulama kanalının devamı uzanır. Sulama kanalının bu kısmında yaka kısım daha fazla olduğu için, eteklerin tamamı taraslanmış. İki noktada taraslar, kadim zamanlarda işlenmiş olduğu belirgin olan, düzme taşlarla duvar yapılarak tahkimlenmiş durumdadır.
Çocukluğum zamanımın ulu ağacı Efedede’nin Söğütü’nün olduğu yer kavşaktır. Kavşağın olduğu yerler ve doğuya doğru, Kocaçam altına uzanan ve Değirmen Boğazı’na uzanan yerler anılırken, Aşağı ve Yukarı Kömürcü belirtimi yapılmaz, sadece Kömürcü denir.
Efe Dede’nin Söğütü’nün yüz metre kadar doğu ilerisinden, Yukarı Kömürcü Çayı geçilerek, Örendenyaka yıkıntılarının içinden geçerek, Koyunyunağı Çayı geçilip, Değirmen Boğazı’na adını veren su değirmenine varılır.
Geriye dönük bildiğim zamanlarımın, beş yaş civarım olduğunu sanıyorum. Babamdan dedem, sıra dışı insan, aşk çocuğu, Kavaközülü Molla Ahmet Ağa, Aşağı Kömürcü’de Kocaçam’ın altındaki tarlasını üç oğlu arasında paylaştırmış. Üçkardeş, buraya birlikte elma bahçesi yapmışlar. Bir kısım yerinede hayvanları için yonca ekmişler. Yukarıda anlattığım Yukarı Kömürcü Çayı’ndan getirilen su ile sulamışlar. Zaman içinde, ki ben hatırlamıyorum, babam, kardeşlerinin birinin yerini bir başka yeri ile değişmiş. Hatırladığım bir zamanda da diğer kardeşinin yerini satın aldı. İki hisseyi birleştirdiğinde ark altındaki yamaç kısmı, kazma kürekle taras yapıp, elma ağacı ile donatmış. Üçüncü hisse olarak aldığı yerde de taras var, ama bu taraslar sonradan iş makinaları ile yapıldı. Yapıldı dememden anlaşıldığı gibi, bu tarasların yapılışını biliyorum.
Babam bilgi paylaşmasını severdi. İş insanı karakteri baskın olup, gelişmeye açıktı. Ona benzeyen ben de öğrenmeye hep aç oldum. Anlatırdı dinlerdim. Sorardım.
Anlattığına göre, kazma kürekle yaptığı üç tarasın taşlarını taraslara bitişik, alttaki düz kısımdan sökmüşler. Yer, bu taşlarla kaplıymış. Bu alandaki arazide mevcut çam ağaçlarının yakılıp, kömür üretildiği düzenekler, kömür kalıntıları mevcutmuş. Malzemeden ve anlatılanlardan, babamın ve dedemin anladıkları da benim anladığımda aynı şey. Vakti zamanında burada kömür üretilmiş.
Babam ve dedem, kömür üreten o insanların kim olduğunu hiç bilmediler. Bense hep sordum durdum. Buraya neden Kömürcü deniyor? Kimler, neden kömür üretmişler? Ürettikleri kömürü ne yapmışlar? Ne zaman üretmişler? Şimdi neden üretilmiyor? Kadim taşlar içinde koruma altında tuttuğum, babamın bir benzerinin de bir başka yerde olduğunu söylediği, üzerinde Hristiyanların haç işareti kazılı taş, burada neden var?
Bunlar ve benzeri sorularımın cevabını, kendi adıma çok geç bulduğumu düşünüyorum. Bunun için, ekonomik durumumu düzeltmem, geleceğe, bir şeyler bırakma fikrimin ve hazırlığımın oluşması gerekiyormuş.
Kimdi onlar?