Çiftçi hem dertli hem de kafası karışık… Geçimini sağlamada yeterli olmayan sınırlı bir kazançla yetinmek zorunda kaldı. Bazı çiftçiler hasat ettiği ürünlerinden zarar etti. Bazılarının ürünleri de satamadan tarlada kaldı. Bu yıl ürününü satıp da parasını alamayanlar da işin tuzu biberi oldu. Ekonomide yaşanan yüksek enflasyonun ve ekonomik krizin yükünü adeta çiftçiler üstlendi. Çiftçi hangi ürün para ettiyse ertesi yıl onu ekmenin peşindeydi. İstenen düzeyde desteklerden yoksun kalan ve zarar eden üreticiler ekim-dikim konusunda kararsızlar. Bir kısmı ise yeni ürünler ekmenin arayışındalar. Ama bu arayışta sorumlu kurumlar, akademisyenler, yönetimler herkes elini taşın altına koymalıdır.
Küreselleşme ve rekabet olgusu, iletişim ve ulaşım teknolojilerinde yaşanan gelişmeler sadece insanların hareketliliğini artırmadı. Tıpkı insanlar gibi ürünler de başka coğrafyalara göç etti. Çiftçiler mevcut ürettiği ürünlerden yeterince para kazanamayınca farklı ürünlerin üretiminin arayışına girmekte ve bazen de kurumların öncülüğünde farklı bitkilerin ekimleri yapılmakta ve bu da medyaya konu olmaktadır. Hatta toplumda bu türden haberler büyük bir ilgi görmektedir. Doğaya ve toprağa uyumlanmak yerine bu kaynakları farklı yöntemlerle zorlamak her devirde insanlığın başına felaket getirmiştir.
Bu yeni bir olgu değil. Yeni meyveler ve yeni tatlar toplumda da karşılık almıştır. Tarımda verimlilik veya yenilik dediğimiz şey adeta yeni bitkilerin keşfedilip yerel topraklara ekilmesine indirgendi. Endemik dokuya uygun davranmamız lazım. Üreticiler sadece başka ülkelerden değil ülkemiz büyük bir coğrafya olarak farklı bölgelerde üretilen ürünleri de kendi topraklarına taşıdı. Bugün İzmir üzümü, Bursa domatesi sadece Bursa’da ya da İzmir’de yetiştirilmiyor. Ama aynı tadı alıyor musunuz? Hayır. Peki neden? Toprağı, suyu, iklimi, coğrafyası farklı da ondan… Pazara gittiğimiz zaman ısrarla yerli domates/salatalık istiyoruz. Çünkü kendi coğrafyasında üretilen meyvenin lezzeti başka oluyor da ondan.
Sorun sadece bundan ibaret de değil. Dışarıdaki ve içerideki işbirlikçi ellerle genetiği de değiştirdik. Çocukluğumda yediğim Mut kavunun, Silifke çileğinin, Anamur muzunun ya da mahallemde yediğim mandalina, portakal ve yenidünya meyvesinin tadı kalmadı. Orijinal limonumuzu da beğenmedik. Limonun 10 hali çıktı ortaya. Bugünlerde hepsi kocaman ve sulu ama tatsızlar. Çocukluğumda Mut’ta yediğim karpuz da değişti. Karpuzun da ne kadar devleştiğini biliyoruz. Liste uzun uzatmayayım. Hala Mersin’in ara sokaklarında evlerin bahçelerinde genetiği değiştirilmemiş fakat kaderine terkedilmiş yenidünya ağaçlarına tanıklık edebiliyorum. Bir gün onları da göremeyeceğiz.
Tropikal ürünleri ülkemize taşıdık: ananas, mango, kivi, pitahaya, kumkuat, çarkıfelek,liçi, lime, muz.Tropikal iklim, bol yağış alan iklim kuşağıdır. Yıllık ortalama yağış 3000-5000 mm arasında gerçekleşir. Akdeniz iklim kuşağında yani bizim topraklarda yıllık düşen yağış miktarı ise 600-1000 mm arasında gerçekleşir.Yani bizim topraklara kıyasla 5 katı yağış alan bir coğrafyadan bahsediyoruz. Bu meyveler neden o topraklarda doğal olarak yetişiyor. Çünkü bu ürünler aşırı su isteyen ürünler. Bu ürünlerin hepsini Çukurova’ya taşıdık mı? Evet. Şu anda Akdeniz yani bizim bölgemiz başta olmak üzere 50’ye yakın tropik ürünlerin üretildiğinden bahsediliyor. Korkunç bir tablo!Suyumuz var mı? Bizim iklim kuşağımız tropikal mi? diye sormak lazım. Bu ürünleri sulamak için çok fazla derin sondaj kuyularına izin vermek, su kaynaklarını tehlikeye atmaktır. Kıtlığın anlamını ve su kaynaklarını yönetmenin önemini yeterince idrak edemediğimizin kanısındayım.
Ben çiftçi ya da tarım uzmanı değilim. Ama akademisyen olarak odağımda olan konuları tarafsız olarak araştıran, okuyan, sahada değerlendirmeler yapan, uzman görüşlerine başvuran, tarafları dinleyen, ölçme ve değerlendirmeye önem veren bir kişiyim. Bölgemizi tropikal felakete dönüştürmeye hiçbirimizin hakkı yok. Bırakın o ürünleri ithal edelim. Ama biz kendi coğrafyamıza uyumlu ve güçlü olduğumuz ürünleri en iyi şekilde üretmeye gayret edelim. Unutmayalım ki “Her can kendi toprağında yeşerir”.