Osmanlı uygarlığının son dönem yıllarında, 1912’de yapıldığı bilinen ancak kapısında 1914 yazan bu caminin tasaraçı (mimar-yapı çizeri) ve baş ustası kimdir bilinmese de, Taşucu Haliliye ve Göksu Ovası içinde yer alan Sökün camileriyle birlikte çağdaştır. Silifke Aleaddin Camisi ve Taşucu Haliliye Camisi ile yakın ölçülerde olduğu görülen bu caminin sesgelesi (minaresi) de yine bu camilerle benzer ölçüde ve görünümdedir. Ancak Reşadiye Camisi’ni diğerlerinden ayrı kılan en belirgin özellik, yapımı sırasında bir Roma tapınağından sökülüp getirilen taşların çokça kullanılmış olmasıdır. Yapı geleneğinde kıblenin tersine düşen cami girişlerine yapılan son gelenler bölümü, burada caminin bu yüzünde kent içi ana yolun geçişinden dolayı yapım aşamasında olasılık dışı kalmış ve yapılmamıştır. Ancak bunun yerine cami doğu ve batı yüzünde olmak üzere ana yapının iki yanına bitişik olarak yapılmış gölgelik oluşturan yanları açık ve üzeri eğimli çatı ile kapatılmış iki sundurma yapılmıştır. İşte bu iki açık çatı çıkıntısı sundurma, alttan tapınaktan getirilen taş dikitlerle omuzlanıp desteklenmiştir. Bu taş dikitlerin (sütun) her birinin altında ve üstünde ayrıca süslemeli dikit başlıkları (korint) da unutulmamış, buraya getirilip kullanılmıştır.
Dışarıdaki bu ayrıntıdan başka bu camiyi yine diğer camilerden ayıran bir başka özellik, içeride caminin ortaçında (merkezinde) yükselen ve ancak bu kez ağaçtan yapılmış dört ince bilekli direğin birer dikit (sütun) görevi görerek tüm iç yapıyı üstten örtüp kapatan yumçatı (kubbeyi) taşıyıp kaldırmasıdır. Ağaç direkler üzerine oturan içteki bu yumçatın (kubenin) üzeri, Taşucu Haliliye Camisi ile benzeşerek dışarıda kendi dönem geleneğinden ayrı düşmeyip bir çatı ile örtülmüştür. Ancak gerçekte yaşıt olan Reşadiye, Haliliye ve Sökün camilerinin iç düzeni nasıl birbirinden ayrı yapım geleneği ile yapılmışsa, dışarıda yapının çatı bölümünü oluşturan damlarında da yine ayrı yapı uygulaması görülür. Buna göre Sökün Camisi’nin üzeri dam biçiminde yapılmış ancak dışarıdan da görünen bir yumçat ile üzeri kapatılmıştır. Taşucu Haliliye Camisi’nde ise ne içeriden ne de dışarıdan bakıldığında bir yumçat görünmez, bunun yerine bildiğimiz anlamda düzgün yapılmış çatı düzeni yapılmıştır. Ancak Silifke Reşadiye Camisi çatı düzeni konusunda çok ilginç bir ayrıntı barındırır. Yukarıda iç düzende anlatımını yaptığımız üzere bir yumçat görünen caminin dışına çıkıldığında bu yumçatın üzeri dam çıkıntısı olarak görünmezken, dam düzeninin bildiğimiz tanımda çatı olarak kapatılıp örtüldüğü anlaşılır.
Aleaddin Camisi ve Silifke Savungası içindeki camide olduğu gibi, yaptığımız ölçümlerde Reşadiye Camisi de kıble yönünü kesin ölçülerle tutturamamıştır. Üstelik bu üç cami arasında en çok açı sapması, yaklaşık 20 tutaç (derece) ile burada, Reşadiye Camisi’nde batıya doğru kaymış biçimde ölçülür. Aleaddin Camisi’de olduğu gibi Reşadiye Camisi’nin sesgelesi (minaresi) de ana yapının bir bucağını (köşesini) kendisine temel aldıktan sonra göğe doğru yükselmiştir. Tüm yakın yöre camilerinde görüldüğü üzere, burada da tek dolangılı (şerefeli) yapılan sesgele (minare), Aleaddin Camisi’nde olduğu gibi oldukça kısa ölçüde, orta boyludur. Yine yapının içine göz atıldığında görüleceği üzere, tıpkı Sökün ve Taşucu Haliliye camilerinin içlerinde olduğu gibi kıble yönünde olan iç duranın (duvarın) yüzüne kabartma biçiminde çıkıntılı yapılmış olan büyük bir kapı etkisi verilmiştir. Bu kabartma kapı etkisinin içinde yer alan dilem bükeyi (mihrap) yerinin oyulmuş olması da yine bu camilerle ortak özelliktedir. Dilem bükeyini çağdaşları olan bu camilerle eşleştiren en belirgin özelliğe gelecek olursak, sağ ve solda birer taş dikit varlığının görüntüsünün yalın bir biçimde işlenip verilmiş olmasıdır, diyebiliriz. Ancak Reşadiye Camisi’nin içinde yer alan dilem bükeyinde (mihrapta) bu camilerden ayrı olarak taş dikit çıkıntılarının üzerine sağ ve solda birerden toplam iki süsleme işli devşirme taş başlık (korint) konulmuştur. Sökün Camisi’nde yok düzeyde olan devşirme taş öğeleri, böylece Reşadiye Camisi yapımında doruk düzeyde kendini göstermiş olur.
DEVAM EDECEK…