SARIAYDIN CAMİSİ / AKSIFAT SUYU / GÖKLER DERESİ / LAMAS ÇAYI
Yaptığımız ölçümlerde deniz düzeyinden 1320 metre yükseltide konumlu olan Sarıaydın Mescid’inin Medine’de Mescid-i Nebevi’ye uzaklığını kuş uçuşu 1472 km, Mekke’de Kabe’ye ise 1801 km olarak çıkarmış olup, mescid yapısının oturumunun Kabe yönünü doğru tutturmuş olarak ayarlandığını görmüş bulunmaktayız…
Sarıaydın Mescidi ile ilgili kurumsal bilgi, burada kamu eliyle yapılması düşünülen bakım onarım çalışması öncesi yapının dış yüzünde kapı girişinin yanına asılı bilgiden okunur… Bu bilgiye göre bu mescid kendi adıyla anılan vakfın taşınmazıdır… Hicri 1308, günümüz ölçütüyle 1890 yılında yapıldığı yazılan mescidin yaptıranı ile ilgili bir bilgi bulunmadığı aktarılır… Dıştan ölçümle yaklaşık olarak 15 metreye 18 metre dörtgen oturumda yapılmış olan mescid, çatılı ancak ezan okunacak yüksek bir ek yapı ögesi olmaksızın kullanılagelmiştir… Yapı içine girildiğinde ilk adım atılan alanın üzeri alçak olup, üstte ayrılan bu bölüm bayanların kullanımına ayrılmış, buraya giriş ise yapının sağ yanından çıklan basamaklarla verilmiştir… Yapının kimliğini aktaran yazıt mescidin giriş kapısı üzerine Osmanlıca olarak taşa işlenmiştir… Yapının dıştan kabaca yüksekliği çatı çıkıntısı olmaksızın yalnız düzgün kesme taşlarla örülü yükseltisi ölçülerek kabaca 4,5 ile 5 metre arasındadır diyebiliriz…
Sarıaydın, Silifke’nin en büyük kırsal yerleşimlerinden biriyken son 15 yılda yapılan sayımlarda burada yaşayanların sayısında yarı yarıya bir düşüş gözlenmiştir… Yörede yaşayanların özellikle kıyıda yoğunlaşan büyük kentsel yerleşimlere göçü, ayrıca buranın ana yollara uzak olması nedeniyle yerleşim açısından çekiciliğini yıllar içinde yitiren Sarıaydın, yazları uğrak olan yeni yaylacılık akımından da gerekli ilgiyi şimdilik görememektedir…
Yine burada yaşayanların sayısının giderek azalması sonucunda, yerleşim içinde çok sayıda eski taş evin terk edilerek doğa etkileri aşınımları sonucu yıkım sürecine girdiği görülen Sarıaydın, içinde barındırdığı konutların bakım onarımdan geçmesi ile ilgi çekici bir yer olabilecektir…
1935 yılında yapılan sayımda, tüm İçel İli içinde yaşayanların sayısı 244236 kişiyken bunun Silifke İlçesi içinde yaşayanlar toplamı 42259, bunun da Silifke kent içi yaşayanlar sayısı 5064, Silifke kırsal yerleşimlerinde yaşayanlar sayısı ise 37195 kişi çıkmıştır…
Silifke İlçesi üç ayrı bucakla yönetilmiş, bunlar Taşucu, Kırobası (Mara), Yağda(sonradan Erdemli ile ayrıldı) olarak belirtilmiştir… Silifke kenti dışında üç ayrı bucak (nahiye) ile yönetilen ilçede Sarıaydın, Mağara yada Mara olarak da bilinen Kırobası yönetsel çizgisi içinde kalmış, bu çizgi içinde yaşayanların sayısı ise 6965 kişi olarak verilmiştir…
Buna göre tüm ilçede yaşayanların altıda biri bu bölgede toplanmıştır… Kırobası içine giren kırsal yerleşimler sırasıyla, Mağara, Ayaştürkmenli, Cambazlı, Çatak, Kavak, Kıca, Kızılgeçit, Oluk, Ovacık, Recepli, Sarıaydın, Seydili, Şahmurlu, Viran, Yeğenli olarak belirtilmi, tüm bu kırsal yerleşimlerin içinde Sarıaydın’da 373 erkek, 461 kadın, toplam 834 kişinin yaşadığı sayılmıştır…1935 yılında ortaya çıkarılan bu souçlara göre Sarıaydın içinde, bağlı bulunduğu Mara (Mağara) ‘ya göre yaklaşık 300 kişi daha çok kişiyi içinde barındırır… 1935 yılında Silifke ilçesi içinde kalan kırsal yerleşimlerden Sarıaydın’a göre daha çok kişi barındıran yerler şu biçimde sıralanır; Boynuinceli (Narlıkuyu) 1224, Çaltıbozkır 934, Recepli (Uzuncaburç’un eski adı) 909, Çadırlı 904, Tırtar (Erdemli’ye bağlı yer) 880 kişi…
Devam edecek…
