Komşu sınır kent, Antik Laranda’ya altı, Pers Yolu başlama tabelasına beş kilometre uzaklıktadır. Sınır kentin egemenlik nişanı, bin yıllık çeşme ve kilise, sapasağlam ayakta.
Çeşmenin ilginç bir hikâyesi var.
Filaretos, bugünkü köyün merkezinde, artık kullanılmayan ilkokulun üst kısmında yaptırmış, Filaretos un muhteşem çeşmesini. Bizim Türklerin, köye yerleşmelerinden sonra, harmanlık ihtiyacı olmuş. Öncesinde yok muydu acaba? Filaretos halkı harman sürme işini, nerede yapıyordu ki? Neyse. Çeşmenin bulunduğu yeri gözlerine kestirmişler. Demişler, çeşmeyi buradan kaldıralım. Okul yok o tarihlerde. Demişler, “şura aşağı alalım”. Harmanlığın, dere yönünde aşağısına düşer okul yeri. Biz de burada zaman zaman çadır kurup yatarız. Taşımışlar çeşmeyi, o tarihte okul olmayan boşluğa. Sanatsal ve teknik bir taşıma olmuş bu taşıma. Birebir. Bir süre burada yaşam veren çeşmenin olduğu yere, gel zaman, okul yapılmasına karar verilmiş. Haydeee… Çeşmeyi kaldıralım. Yine esas dokuyu bozmadan, yeni bir yere, köy meydanı diyebileceğimiz yerin, başucuna. O yer, bugünkü yerdir. Hikayeyi anlatan Dere Köyü bilgesine, “Size kim diyorlar?” diye sorduğumda; “Macır Hasan Hoca oğlu.” derler bana dedi. Çeşmenin duvarlarına, kalıcılaştırmışlar yazıtlarla serüveni. Bir kısmı Arapça olarak. Ellerine sağlık.
Diğer anıt Filaretos eserimiz, bugünkü cami. Çukurova Ermeni Krallığı, egemenlik nişanesi, kilise olarak yapılmış. İlk gördüğümde büyük etki yapmıştı üzerimde. Zamanla kanıksasam da. Birlikte Pers Yolu’nu yürümeye geldiğim yüzlerce insanda gördüm o ilk etkiyi, İzledim. Motor sürücülerinde de. Benim bildiğim bu civarda ve bütün bir Pers Yolu üzerinde bu güzellikte bir yapı yok. Motorcular, içeriyi incelerken, yeni fotoğraflar çektim ben de zamanı kalıcılaştıran.
Pers Yolu – Motor Sporları etkinliğimizin bu ilkinde okul bahçesindeki geniş alanda bir de yağmur duası etkinliği vardı. Onları selamladık. Yemek davetleri oldu ama teşekkür ettik. Sıkma, börek için randevulaştığımız, Avoluk Kamp Alanı Kralı Muhammet Şahin’in kardeşi İbrahim ile saat on dört olan antlaşmamıza, geç kalmıştık.
Bu arada yaşadığımız diğer güzellik, Dere Köyü Pazarcısı ablamızla karşılaşmak oldu. Önceki yıl yaptığımız yürüyüşün ikisinde kendisi ile video çekip paylaşmıştık. O muhteşem enerjisi, dinamizmi büyülemişti izleyenleri. Tatlı bir sohbetten sonra yeni bir kalıcılaştırma yaptık. Yeniden karşılaşma dileklerimizle vedalaştık.
Dere Köyü’nde minik bir bakkal var. Sürücülerden Uğur’un ihtiyacı oldu. Uğradık.
Dere Köyü’nün doğu yönünde Karaman’ın en güçlü su kaynağı, Dağa Barajı vardır. Baraj suları, karaman Ovası sulama zamanı geldiğinde Pers Yolu’nun üzerinden geçtiği bir savaktan bırakılır. Savak çıkışı hareler, çıngılar, fışkırmalar, deli çığlıklar, ak köpükler, iri feryatlar savurarak, Pers Yolu başlama tabelasının bulunduğu su savaklarına doğrudur bu çılgın akış. Altı kilometre boyunca. Kocaman bir dere formatında. Ağıl Oğuz Deresi’dir adı.
Baraj suyunun salıverilme yeri piknik alanıdır, yanına baraj yapılmadan önceki dönemlerde yaz – kış akan bir dereydi burası. Ona göre oluşturulmuş sulama ağı izleri, halen durmaktadır alanda.
Demir atlar buraya kadar olan sürüşte derin bir tarihle tanışıp, sıra dışı görsellerle kaynaştılar. Bunun için sıkça durmak durumunda oldular. O arada her sürücü, “saat on dört – Avoluk” hedefine varamayacağız kanaatine ulaştı. Birkaç defa Avoluk’u aradık. Tam ulaşacağımız yerde telefon ulaşımının olmadığını biliyoruz ama olur ya diyoruz. Bekletme hakkımızın olmadığını biliyoruz. Merak ettirmek istemiyoruz.
Bir solukda geçtik Yedigöz Boğazı’nı. Eteklerinde bulunan su toplama havuzu dolu. Bütün çeşmeler akıyor. Tekneleri dolu. Çevre yeşillikler içinde. Yer yer durup arkanın gelmesini bekliyoruz Ahmet’le. Bir çeşit hem öncü hem de artçıyız. Necati’nin geride kalmasını istemiyoruz özellikle. Onun lastikleri, kabak değil ama Herolar ve Enduroya göre biraz zayıf. Bir yandan da Necati’yi takdir ediyoruz, katılma kararından dolayı.
Gökçe Köyü- Pers Yolu çatağına gelince bekledi önden giden sürücüler. Çerkez Köyü’dür Gökçe Köyün önceki adı. Kafkasya’dan Anadolu’ya göç eden Çerkezler burada bulunan terkedilmiş bir Doğu Roma köy örenine yerleşmişler. Çerkez Köy olmuş adı. 1980’de Türk Milleti’ni Anadolu’nun köklerinden koparma, bir çeşit Anadolu’ya yabancılaştırma emperyalist oyunu düzenlemesinde Gökçe Köy olmuş. Tıpkı biraz önce geçtiğimiz, Dere Köyü uygulamasında olduğu gibi.
19 Mayıs 2025. Devam edecek.