Horasan Bölgesinden Toroslara gelen Hasan Dede oymağı Ceyhan yöresinde konaklar. Keçileri, koyunları vardır, develeri vardır. Onları güderler. Onun için Çobanlı da derler. Rivayet olunur ki; bölgede kuraklık olur, bu yörede halk yağmur duasına giderler. Ama yağmur yağmaz.
Hasan Dede ermiş bir kişidir. Onun ermişliği Adana Derebeyinin kulağına gider. Onu çağırır. O da:
“Herkes tedbirini alsın. Dere içinde kalmasın, çok yağmur olacak.” der.
Sabahtan ağarmadan niyazlarını eder, hayırlı dualarını okur. Yağmur yağmaya başlar. Bir hafta sürekli yağmur yağar. Toprak gönen almıştır. Çimler çıkar, ağaçlar yaprak açar. Derebeyi’de ona yurt verir. Ceyhan yöresinde oturmaya devam eder. Burada çobanlık yaparken, onları Hak yoluna çağırır. Çevrede bulunan başta Tahtacılar olmak üzere yörede bulunan Yörük, Türkmenler onun talibi olur.
Gavur Dağlarının batısında, İçel, Antalya, Isparta, Burdur, Denizli, İzmir, Aydın, Balıkesir, Manisa, Çanakkale’ye kadar orman içlerinde çalışan Tahtacıların piri olur.
Çocuklarına vasiyet eder: “Ben Hakka yürüyünce, beni ormanlı bir tepenin başına koyun” der. Hakka yürüyünce onu devenin üstünde yola çıkarırlar. Şimdiki türbenin yanına gelince gaipten bir ses duyulur: “ Hasan dur.” İşte şimdiki türbenin olduğu tepeye onu sırlarlar.
Onun yaşadığı dönemle ilgili Adana Müzesi kayıtlarında 1229 (1717) – 1232 (1720) tarihleri yer almakta. Türbe ise Hicri 1287 yılında tarihinde onun mürşitlerinden Abidin Goca bu türbeye elden geçirtmiş, aynı köyde de H. 1294 tarihinde Hakka yürümüştür.
Hasan Dede’nin adı ondan sonra Durhasan olarak anılmaya başlamış. Ereğli / İvriz yöresinde Topak Evin / Derim Evi tahta iskeletini yapan Evci Köyü, Adana Tufanbeyli’de görülen Evci Köyü ve Ceyhan’da görülen Evciler Köyü. İşte daha sonra bu köyün adı da Durhasan Dede Köyü olur.
Hasan Dede Yanyatır Ocağı olarak taliplerine ulaşmış. Onlara Şeyh Safi buyruğunun kuralları içinde meydan açıp, talipleri ile Tanrıya ulaşmıştır. Onların torunları Dedeler yerleşim yerlerine gidip, meydan açıp ikrar almışlar, musahip, aşina, peşina yapmışlardır. Derler ya, Şeyh Safi / Erdebil Ocağının en katı yol erkanı Tahtacılarda yer alır. Gavur Dağlarının doğusunda kümelenen Tahtacıların Pir Ocağı İbrahim Sani Dede de Horasan bölgesinden gelmiştir. İkisinin de aynı ocaktan geldiği rivayet edilir.
Hasan Dede Hakka yürüyünce çok güzel olan anaya Adana Derebeyi evlenme teklifi eder. O da çocuklarını toplar: “Burada dirlik bozuldu, Ege’ye taliplerin yanına gidelim” der. İzmir Kemal Paşa Nif Dağına göçerler. Daha sonra da Narlıdere’ye yerleşirler. İşte Yanyatır Ocağı bundan sonra Narlı Dere Ocağı olarak da anılmaya başlar.
O yıllardan sonra Narlıdere’den gelen Dedeler ve talipleri; Adana, Mersin, Antalya, Isparta, Burdur, Denizli, Aydın, Balıkesir, İzmir, Manisa, Çanakkale’de yaşayan Yanyatırlı Tahtacılar buraya yılarca gelip ziyaret etmişlerdir.
Durhasan Dede Köyünde yaşayan Tahtacılar’a İzmir Narlıdere’den Dedeler gelmiş, meydan açmış, cemler yapılmıştır. Uzun Hızır, Hızır Necati Haskan, Ali Rıza Dede buraya kadar gelip, talipleri ile buluşmuşlar. Dedeler pir huzurunda niyazlarını yapmıştır. Köyde son meydan açan dede Ali Rıza Dede olduğunu belirtmişlerdir.
Köyden Dedeyi Yumurtalık yolunda, köyün çıkışına kadar uğurlamışlar. Ellerine götürdükleri taşları ata ata, orada bir ziyaret yeri olmuştur. Köylüler zaman zaman buraya ziyaret ediyorlarmış. Ancak bu günlerde Dede gelmez olmuş. Meydan açılmaz olmuş. Köyde artık ikrar veren, musahip olan yok. Türbe bahçesinde bir cem evi yapılırsa, Dedeler gelir, talipler ziyarete geldiklerinde lokmalarını daha kolay hazırlar, burada cemler yapılır.
Can TV Tahtacı Yurdu programı için yapımcı Diren Keser ile ziyaretimiz sırasında türbe sorumlusu Necati Aysal, eski muhtar Mirza Duran Can, yeni seçilen genç muhtar Canöz Can ile sohbetlerimizde; “İsminin verilmesini istemeyen bir hayırsever geldi, geçtiğimiz yıllarda yıkılan yerleri yaptırdı. Malzeme verdi, Ceyhan Belediyesi’de onun ile yollara parke döşedi. Ziyaretçiler akın akın geliyor. Ama türbenin çevre düzeni gibi elden geçirilmesi sırasında bir de cem evi yapılmasını ocağın daha iyi hizmet verebileceğini” belirtiler. Adeta içlerinden gelerek talep ettiler.
Dileriz Durhasan Dede’ye el atılır. Cem evi yapılır. Yıllar önce yapılan Tahtacı Şenlikleri tekrar yapılır. Yanyatır Dedeleri ve talipleri burada meydan açarlar. Adana’da bulunan Tahtacılar Derneğine, Adana Büyükşehir Belediyesine büyük bir görev düşüyor.
Bir cem evi projesi ve şenlik. Şenlik bahane, Yanyatır Ocağı taliplerini bir araya getirmek. Yıllar önce yapılan İkinci Tahtacı Şenliğinde 2000 kişi bir araya gelmişti. Tahtacı hısımlar bir arada, mengiler oynadılar, samahlar dönüldü.
Tahtacılar ormanı sever ya, köyün yanında tepe etrafına fıstık çamı ektiler. Orman Bölge Müdürlüğü onlara el verdi. Şimdilerde o ağaçlar büyümeye başlamış. Artık her yöreden gelip, bahar aylarında birer çam fidanı, zeytin fidanı dikmek. Durhasan Dede ormanının çoğalmak gerekir.
Bu yola hizmet eden Dede, Talip tüm canların hizmetlerini hak kabul eylesin.
Kaynak Kişi: Necati Aysal, Durhasan Dede Türbe Gönüllüsü, Ceyhan / Adana.