Mut’ta iki genç girişimci iş insanı tarafından tıbbi ve aromatik bitki bahçesi kurulması planlanıyor. Ziraat Mühendisi Ethem Köselerli ile İşletmeci Hüseyin Tutar’ın Avrupa Birliği (AB) destekli Türkiye Ulusal Ajansı’na (TKA) sundukları, “Ekolojik Turizm, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Projesi” kabul edildi. Proje Koordinatörlüğünü Burcu Sert’in yaptığı projeyle, Mut’un Dağpazarı Mahallesinde bulunan 75 dönüm arazide tıbbi ve aromatik bitki yetiştirilecek. İlk etapta lavanta ve başka 8 çeşit bitki dikilmesi yapılması düşünülen projeyle; bölgeye gelir getirecek alternatif ürün yetiştirilmesi, eko turizm ve kadın istihdamının artırılması planlanıyor.
Proje kapsamında, 2021’in Kasım ayında bitki dikimine başlanacağı bildirildi. Projeyle birlikte, distilasyon (yağ çıkarma, damıtma) makinesi ve tanıtım ofisi kurulacak. İlk etapta 300 bine yakın tıbbi ve aromatik bitkinin dikileceği projenin yaklaşık maliyetinin, 850 bin TL olması öngörülüyor.
Bir yıldır bu proje üzerinde çalıştıklarını ve araştırma yaptıklarını belirten Ziraat Mühendisi Ethem Köselerli ile İşletmeci Hüseyin Tutar; AB destekli TKA’da kabul edilen Ekolojik Turizm, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Projesiyle ilgili bilgi verdiler. Köselerli ve Tutar, “Ekolojik Turizm, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Projemiz Türkiye Ulusal Ajansı’nda onaylandı. Proje koordinatörlüğünü Burcu Sert hanım yürüttü. Projeyi yazdı, ajansla bizim aramızda köprü görevi gördü. İrtibatımızı sağladı. Biz bir yıldır araştırıyoruz. Lavanta nerede yetişir, nasıl yetişir, nasıl bir iklime sahip? Bir senedir araştırdığımız lavantaydı. Son 6 ay içerisinde 8 tane daha bitki yetiştirmeyi düşündük. Tohumdan yetiştirmeyi, fideden yetiştirmeyi düşündük. En önemli çeşit konusu var. Çapı 1 – 1,5 metreye kadar uzayan lavanta modelleri var. Ama yağ sadece bir çeşidinde kullanılıyor. İlaç sanayisinde falan kullanılıyor. Bizim amacımız şu, biz arasından seçtik bulduk, rakım olarak ayarlamaya çalıştık. Bir de ticaret bakımından düşünüldüğünde yağının en kalitelisi hangi modelden alabiliyoruz. Biz buna gittik. En son 1 – 2 modelde karar kıldık” dediler.
İlk etapta tek çeşit dikeceklerini söyleyen Köselerli ve Tutar, şunları söylediler: “Onun yanı sıra yapmışken bu aromatik bitkiler çok fazla çeşit bitki var. Gıda sektöründe kullanılan, diğer sektörlerde kullanılan. Biz de o rakımın uygun olabilecek şekilde 8 tane daha bitki yazdık yanına. Bunları da yetiştirmeye çalışacağız. Ağırlığı lavanta olacak; ama tabi bunun yanı sıra deneme maksatlı, en azından oluyor mu, olmuyor mu, çoğaltılabilir mi çeşitler gibisinden bunları da 8 -9 çeşit daha yanına dikeceğiz. Dağpazarı’nda 75 dönüm arazide dikim yapacağız. Tanıtım Ofisi kuracağız, alet ekipman koyacak yer yapacağız. Bu projenin içinde makineleşme var, distilasyon makinesini temin edeceğiz. Yağ makinesi. Bu sadece lavanta değil, kekiktir, dağ çayıdır, bütün bitkilerin yağının çıkarılabileceği bir makineleşmeye gideceğiz. Lavanta, üçüncü senesinde verim alabileceğimiz bir bitki. Dikime kasım ayında başlayacağız. Ağustos’ta toprak hazırlama, gübreleme, etrafının tellenmesi gibi toprak hazırlığı yapacağız. Kasımda da dikime başlayacağız.”
Lavanta bitkisinin suya fazla ihtiyacının olmadığını belirten Köselerli ve Tutar, “Bu bitkinin su ihtiyacı çok yok. Ama verim açısından düşünüldüğünde, sulama yapılabilse tabi verim de ona göre çoğalır. Amacımız ilçemize gelir getirecek alternatif bir ürün oluşturmak. Çok boş arazi var buraları değerlendirmek. Verimsiz arazileri değerlendirmek. Aromatik bitkilerin dikilmesinin en büyük sebepleri kıraç araziler. Kullanılmayan arazileri değerlendirmek için dikilmeye başlanmış. Ondan sonra bu şekilde çoğalmaya başlamış. Hala da öyle. Sulu olan bir araziye gidip de lavanta dikilmiyor” şeklinde konuştular.
Köselerli ve Tutar, sözlerini şöyle sürdürdüler: “Tıbbı ve Aromatik bitkiler ilçemizin üretiminde alternatif bir üretim olması hedefi ile başladığımız projemizde birden çok hedefimiz bulunmaktadır. Fide dikimi ve bilinirliliğinin artırılması ile birlikte uygulamalı fizibilite çalışmalarını takip etme, aynı zamanda Mut insanın kültürel yapıdaki çeşitliğinin de işin içine dahil ederek eko turizmi geliştirecek bir alan yaratmak. Dağpazarı o yörenin göbeğinde. O bölgenin bir merkezi konumunda. Bölgesel olarak düşünüldüğünde hem istihdam sağlamak, hem yola yakınlık, hem eko turizm açısından Güme’de, Navdalı’da, Elmapınarı’nda lavanta dikildiğini de zaten duyduk. Bu bölgelerde zaten başlanmış. Biz dedik, bu işi neden geliştirmeyelim.”
Uygulayacakları proje kapsamında 9 kadına istihdam sağlanacağını ifade eden Köselerli ve Tutar, “Projemizin en özel ve güzel yanı kadın emeğini görünür kılmak. Bizim bu projede, lavanta kekik dikimlerinde, köydeki bölgedeki kadınların istihdamına yönelik olacak. Kadın hem tarımda, hem üretimde, hem hizmette; her alanda kadın gücü ile devam edecek projemiz. Mut kadınlarının emeğine sonsuz güvenimiz var bu konuda” dediler.
Projeleriyle yaklaşık 60 bin lavanta olmak üzere 300 bin fide dikimi gerçekleştireceklerini belirten Köselerli ve Tutar, projenin yaklaşık 850 bin TL’ye malolacağı bilgisini verdiler.
Ethem Köselerli ve Hüseyin Tutar, son olarak; proje yazımı, fizibilite çalışmaları ve proje yönlendirmeleri gibi konularda başvuru süresi boyunca kendilerine desteklerini sunan, aynı zamanda Mersin Büyükşehir Belediyesi Kadın ve Aile Hizmetleri Dairesi Başkanlığı personeli Burcu Sert’e teşekkürlerini ilettiler.