Geçtiğimiz günlerde Mut’ta; toplam 77 bin 800 dekar alanda üretimi yapılan ve bu yıl rekoltenin 150 bin tonu bulacağı tahmin edilen coğrafi işaretli Mut Kayısısı’nın fiyatının ani bir düşüş yaşamış olması üreticilerin tepkisine yol açmıştı.
Girdi maliyetlerinin yüksek olmasından kaynaklı olarak, ‘acaba zarar mı ederiz’ korkusuyla panik yaşayan üreticilerin durumu şimdilik fiyatların biraz yükselmesiyle sakinliğe evrilmişse de durum tartışılmaya ve Mut gündemindeki yerini korumaya devam ediyor.
Biz de nelerin olup bittiğini, nerelerde hatalar yapıldığını ve nelerin eksik olduğunu bir bilene sormak istedik ve konuyu Mut Üreticileri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Yönetim Kurulu Eski Başkanı, üretici Ali Osman Çelik’le konuştuk. Ali Osman Çelik konuyu bize tüm içtenliği ile aktardı, biz sorduk o yanıtladı.

Mut’un Sesi: Ali Osman bey bu kayısı fiyatlarındaki ani düşüşlerin sebebi nedir sizce?

Ali Osman Çelik: Öncelikle, tam zamanı mı bilmiyorum ama Mut Sebze ve Meyve Toptancı Hali yapılalı aşağı yukarı 25 yıl oldu. O zamanlardaki kayısı rekoltesi ile şimdiki rekolte arasında dünyalar kadar fark var ve Hal Mut için artık çok küçük kalıyor.
Bununla birlikte hal içerisinde kayısı nakil araçları hariç bireysel özel araçlar ile park yapılıyor. Böylelikle Hal içinde çok uzun kuyruklar oluşuyor, tüccarlar uzun kuyruklar oluştuğu anda geri çekiliyor ve ani düşmeler yaşanıyor.
Bu yıla örnek verecek olursak sadece kayısı değil nektarin, çilek, narenciye ve benzeri ürünlerde de ihracat sektörü biraz sekteye uğradı. Irak kapısının kapanması, devam eden Ukrayna – Rusya savaşı ve ihracatçıların devletten aldığı destek iptal olunca faturası üreticiye yansıdı. Bir ürünün ortalama fiyatını en dip taban fiyatı belirler. Bu yıl Meysu fabrikaları meysuluk kayısı fiyatını çok düşük belirledi, bu da fiyatların yukarı doğru tırmanmasını engelledi.

Mut’un Sesi: Peki, sizce üretici ne yapmalı?

Ali Osman Çelik: Fidan dikerken komşu ne dikiyor diye bakmayıp biraz araştırmacı olunmalı. Çünkü, Mut Hali küçük olduğu için ve aynı cins kayısı aynı zamanda geldiği için Hal’de yığılmalar olmakta bu da fiyata yansımaktadır.
Yığılmaların önüne geçmek için köy ve mahallelerde en az 3 – 5 kişi birleşip kendi soğuk hava deposunu yapmalı, böylelikle Hal’deki yığılma anlarında kayısısını 7 – 10 gün öteye çekerek istediği fiyatı bulduğunda satmalı.
Bunun dışında üretici fiyat düşecek diye panik yapmamalı, olmamış kayısı toplanmamalı.

Mut’un Sesi: Mut’ta kayısının geleceğiyle ilgili düşünceleriniz nelerdir?

Ali Osman Çelik: Hangi ürün olursa olsun çok olduğu zaman az para, az olduğu zaman çok para eder. Bu sebeple tüccar ve ihracatçıların beklediği yığılmalara engel olmak zorundayız. İlçemize dikilen kayısı ağaçlarının yarısı halen fidan durumunda, bu nedenle çok acil Mut Sebze ve Meyve Toptancı Halinin en az 10 katı büyüklüğünde hal yapılmalı, bu konuyla ilgili görevli ve sorumlular göreve davet edilmeli.
Yerel yönetimlerin gücü var ise derhal üreticiye yönelik soğuk hava deposu yapmalı ve üretici desteklenmeli.
Önümüzdeki 3 – 5 yıl içinde bu görüntünün çok değişeceğini sanmıyorum. Bazı çeşitler çok para edip bazıları az para edecek. Hepsinin ortalama düzeye gelmesi için yeni Hal yapılması şart.

Mut’un Sesi: Ya üreticiye düşen görev?

Ali Osman Çelik: Önümüzdeki 9 ay içerisinde yerel seçimler var. Parti ismine bakmaksızın kim yeni Hal yapmayı vaad ediyorsa ona oy vermeli. Değilse bu durum düzelemez.

Mut’un Sesi: Ali Osman bey, verdiğiniz samimi yanıtlar için teşekkür ederiz, gününüz aydınlık ve güzel olsun.

Ali Osman Çelik: Aynı duygularla ben teşekkür ederim.