CAN TV’de yapımcı Diren Keser ile TAHTACI YURDU program çekimlerine Silifke’de devam ediyoruz. Konuğumuz Cihangir Akdemir. Tahtacılarda başta inanç olmak üzere kültür ve yaşam içinde önemli olan sazandarlık, bağlama, nefesler, ağıtlar, mengiler, samahları sorguladık.
Söz döndü dolaştı Mengi ve Samah deyince; Cihangir Akdemir bakın ne dedi:
‒Yaşamım boyunca araştırdım, Mengi deyince aklıma bir şey gelmedi. Bir gün ziyaretlerim sırasında Türkmenistan’da bir toplulukta sazlar çalıyordu, samahlar dönüyorlardı. Bir ses duydum, bir baba çocuğunu çağırıyordu: “Mengi, mengiii…”
Babayı yakaladım.
‒Ne diyorsun?
‒Oğlumu çağırıyorum.
‒Oğlunuzun adı Mengi mi?
‒Evet doğru.
‒Peki neden Mengi?
‒Abı Hayat, ömür boyu yaşam.
‒ Bizim Tahtacılarda bu bir oyun, hem de çok önemli bir eğlence oyunu.
‒Öyle mi? Samahlar gibi mi?
‒Biz ona tarikat samahı da deriz. Samahları öğrenmek için mengi oynanır. Çocuklarımıza ilk önce sazımız ile davulumuz ile çalar, söyler, mengi öğretiriz.
O anda çok mutlu oldum bilemezsiniz. Bunu öğreneceğimizi bilsem Silifke’den yayan Türmenistan’a giderdim.
Ömür boyu Abı Hayat çeşmesinin gürül gürül akması için hep mengiler oynanmış. Çocuk doğmuş kütük atmışlar, mengiler oynanmaya başlamış. Sonra şenlikler, düğünler. Hep yaşam içinde anlam bulmuş. Derler ki; Tahtacılar ayda mengi oynanacak, merdiven aramadan yola çıkarlar.
Islıkla mengi çalmak, bağlama ile mengi çalmak. Karacaoğlan, Dadaloğlu dilinden türküler çalmak. İçinden güm güm akan sele göre oynamak.
Samah dedik: “Samahı biz turnalardan öğrendik. Onlar tek eşlidir. Bir turna eşini bulunca onun önünde takla atar, gösteri yapar. Turna havada uçarken dans eder, sıra sıra olurlar. Önde giden lider yorulunca en arkaya gider. Yemen’den Toroslara Bulgar Boz Oğan’a gelirler. Giderken oradan oraya selam götürürler. İşte samahı biz onlardan öğrendik. 6 bin yıllık kültür içinde samahları hep döndük.”
Tahtacılarda dedik ya, yaşam içinde mengi vardır, samah vardır. Cemlerde sazandar, dede ve talipten sonra üçüncü sırada yer alır. O olmazsa yaşam anlam bulmaz. Dede yanına sazandarı alır meydanı öyle açar.
İşte Cihangir Akdemir cemlerde sazandarlık yapan, Mehmet Çavuş ve Kemeneci Mehmet’in torunları. Onlar kendi sazlarını evinin önünde keser ile yontarak yapmışlar. Sonra meydan açılınca orada çalmaya başlamışlar. Fin Fini, Çöğür, Kabak Kemane, Kemene, Divan Sazı derken nefesler dile gelmiş. Şahatay, Pir Sultan, Kuş Himmet, Karacaoğlan. Derken her köyde yakımcılar ağıt yakmışlar. Mengi sözlerini dizlerine aktarmışlar.
Gerisi programı izlerseniz göreceksiniz. O bağlamaların yapıldığı, keser, bıçkı ile şekil verildiği atölyeden dile gelecek. Can TV bir Avrupa Kanalı. Yapımcı Diren Keser ile Tahtacı Yurdu programı Toroslarda gezmeye devam ediyor.
Ayrıca, yılbaşı gecesi Tahtacı Yurdu konuğu Cihangir Akdemir, sazı sözü ile konuğumuz, onun çekimlerini de Silifke Cemevi’nde yaptık.
Uzun bir uğraş sonunda Sayağzı’nda yaşayan Tahtacılar ve yörede yaşayan tüm Alevilerin meydanda buluşacağı bir cemevleri var. Emeği geçenlerin hak hizmetlerini kabul etsin.
Deprem zamanı kapılarını sona kadar açtılar. 250 depremzede orada kaldı. Çevrede duyarlı insanlar ile birlikte onlara ev sahipliği yaptılar. Şimdi de cem yapmaları için her şey hazır.