Gün geçmiyor ki yeni bir skandalla güne uyanmayalım. Her doğan güneş ne yazık ki bizler için bir miktar daha soluk doğuyor. Yine güne bir sansürle başladık. Gelin birlikte bu sansürün hukuka uygun olup olmadığını inceleyelim;
Değerli okurlarım, bildiğiniz üzere sabah kalkar kalkmaz İnstagram adlı sosyal medya uygulamasına Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından erişim engeli getirildiğine şahit olduk. Peki, bu engel hukuka uygun mudur? Elbette ki cevabımız hayır olacaktır. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığına erişim engeli getirme yetkisi, 17/09/2020 tarihli ve (66) numaralı İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 5. Maddesiyle 24/07/2018 tarihli ve 30488 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan (14) numaralı İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine eklenen 6/A maddesinin c ve ç bentleriyle verilmiştir. Yazarken çok uzun tümce hatası veren bu adı kendinden uzun madde nedir bir bakalım;
“c) Türkiye Cumhuriyetine yönelik iç ve dış tehdit unsurlarını analiz ederek stratejik iletişim ve kriz yönetimi açısından gerekli tedbirleri uygulamak.
ç) Türkiye Cumhuriyetine karşı yürütülen psikolojik harekat, propaganda ve algı operasyonu faaliyetlerini belirleyerek her tür manipülasyon ve dezenformasyona karşı faaliyette bulunmak.”
Bu iki bendin ne kadar ucu açık ve yoruma müsait ve hatta hukuk yaratma tekniğiyle bağlantısız olduğuna uzun uzun değinmeyeceğim. Fakat bu bentlerin bir Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle(CBK) getirildiğini unutmamak lazım. Bir de olağan CBK ile temel hak ve özgürlüklere sınırlama getirilemeyeceği ya da temel hak ve özgürlüklerin tamamen ortadan kaldırılamayacağını hatırlatalım. Siz değerli okurlarımın iyi de ama neden olağan CBK ile sınırlama getirilemez ya da ortadan kaldırılamaz dediğini duyar gibiyim. Burada bize cevabı Anayasanın 104. maddesinin 17. fıkrası veriyor ve diyor ki;
“Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemez. Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun hükümleri uygulanır. Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir.”
Anayasanın üstüne söz söylemek olmaz. Yani kısacası dediğimiz gibi temel hak ve özgürlükler CBK ile değil kanunla düzenlenebilir, sınırlandırılabilir ya da tamamen ortadan kaldırılabilir. Peki İnstagram adlı sosyal medya uygulamasına erişim engeli getirilmesi hangi temel hak ve özgürlüklere müdahale sayılır?
İnstagram adlı sosyal medya uygulamasına erişim engeli getirilmesi Anayasanın 26. maddesinde düzenlenen ”düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti”ne müdahale niteliğindedir. Gelin yine Anayasaya kulak verelim;
“Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet Resmî makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar.”
Yani kısacası Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığının erişim engeli kararı her ne kadar mevzuata uygun görünse de Anayasaya aykırıdır. Ne ilginçtir ki Anayasa Mahkemesi tam da erişim engeli kararının verildiği gün Resmi Gazetede yayımlamış olduğu 27/12/2023 karar tarihli ve 2020/88 E. 2023/224 K. sayılı kararıyla erişim engeli getirilmesine dayanak CBK bentlerini iptal etmiştir. Üstelik tam da açıkladığımız gerekçelerle iptal etmiştir. Ayrıca diğer iptal kararlarında tanıdığı 9 aylık yürürlük süresini bu bentler bakımından tanımamış ve ilgili bentler Resmi Gazetede yayımlandığında yürürlüğe girmiştir. Bakalım yine Anayasa Mahkemesi yok sayılarak erişim engeli kararı uygulanmaya devam edilecek mi göreceğiz.
