PERS YOLU BİR SU DEĞİRMENİ
Bu han ya da kaleyi enine boyuna inceledim ama tek bir yerinde tek bir yazı bulamadım. Yöreye ilişkin okuduğum belgelerde de buradan bahsedilmez. Oldukça sağlam duvarları ve ahşap malzemeleri olan yapı, ışıl ışıl bir görüntü verir. Bunun nedenleri olarak, çok kullanılmaması, bulunduğu yer itibarı ile şiddetli rüzgârlardan, yağışlardan, güneşin yıpratıcı etkisinden uzak olması, düşünülebilir. Bu kale ve yol hattına daha fazla girmeyeceğim. Ana konumuz Kara Değirmeni bu bilgi ile bütünleyebiliriz. Bu gün bu anlattığım yerler, yollar kullanılmaz olduğu için, yörede geniş çaplı dahası avcılar ve Kestel Dağı’na çıkan malcılar dışında bilinmemektedir. Dağcılık sporları yapanlar, kanyon sporu yapanlar için önemli noktalardır.
Ulaşım olanakları ve topoğrafyasını verdiğim Kara Kale’nin şekillendiği kaya kütlesi muhteşem bir oluşumdur. Kale sakinleri, istemi dışı ulaşım, tıpkı Mavga Kalesi’nde olduğu gibi doğu yönde ve tektir. İki kalenin de üzerinde çalışıldığı kaya doku, doğal oluşum olup, yükseklikleri yaklaşık olarak eşit. İkisinde de kaya oyularak, insan ve hayvanlar için barınaklar oluşturulmuş. İki kalenin de batı yönünde yerden, yaklaşık on beş metre kadar yükseklikte bir kısım yeri örme taşlarla kapatılmış özel bir bölüm var. Her iki kalenin de güney ve batı yönleri hemen aşağılarında bulunan kanyonlara açılır ve eğim yüzde yetmişin üzerinde. Konunun başında Kara Kale’yi Mavga Kalesi sandığımı ifade etmiştim. Bunun nedeni işte bu benzerlik. Özetlemek gerekirse, Mavga Kalesi’nden abisi tarafından kovulan Bara Bey, Kestel Dağı’ndaki bu kayayı, abisine karşı aynı Mavga Kalesi gibi donatarak, yaşam merkezi, onun ve tayfasının yazlık ikametgâhı olmuş. Önceki köyü Masara’nın hemen altına yeni köyü Karabelalı köyünü oluşturmuş. Burası kışlık ikametgâhı olmuş. Ancak bu yeni köy yerleşiminin adı Masara köylülerince verilmiş. Anonim anlatıya göre, Osmanlı, vergi tahsil ve tespitleri yapmaya gelince; “Şurada oturanlar kim” diye sormuş. Cevaben Masaralılar; “Kim olacak, Karabelalılar onlar” demiş. Yerleşimin adı Karabelalı Köyü olmuş. Bu tanımlama, kız kardeşe ilgili söylenceyi güçlendiren bir tanımlamadır.
Kara Kale merkezden, Karabelalı Köyüne doğu yönden ulaşımı sağlamak için, Doğu Kestel Kanyonu üstüne, Kara Bey tarafından yaptırılan köprü ve bağlantı yolları hala ayakta olsa da fiilen kullanılmaz durumdadır. Bunun esas nedeni, kuşkusuz, üretim ilişkilerinin değişmesidir. Artık bu bölgelerde ne yaz aylarında yaylalara çıkılıyor, ne de buralardaki kıraç araziler ekip dikiliyor. Köprü, yaptıranın ismi ile yine Kara Köprü olarak bilinir. Bu konuda yazılmış bir yazılı belge mevcut değil. Mevcut ise de henüz elimde değil. Çok güçlü olasılıkla Kara Bey ve çevresi okuryazar değildi. Bir yazıt, kitabe bırakamazdı. Mevcut bilgiler, geleneksel usül olan, kuşaktan kuşağa aktarım yolu ile tarafıma kadar gelmiştir. Dönem, tarihsel olarak Osmanlı’nın son yüz yılı. Okuryazar oranları ve okuryazarların kümelendiği meslek grupları, bunların yerleşim yerleri belli. Destanımızsa Anadolu’nun Kestel Dağı ve çevresinde yaşanmakta. 14.12.2023.
Devam edecek.
