Mut İlçesine bağlı Tekeli kırsal yerleşimi çıkışında bulunan Kızılminare Camisi’ne ulaşmak için bir bölümü Balabolu yolu ile birebir olan yolu izlemek gerekir. Bu şu, Mut kent çıkışından sola dönerek gireceğiniz Ermenek yolunun 25. km’sinde sağa sapıp Çamlıca yerleşiminin içine gireceksiniz. Bu yerleşimin çıkışında sağa dönüp küçük dere yatağına indikten sonra köprüden geçip sola kıvrılan yolu 400 metre izleyeceksiniz. Burada çatal olan yolu soldan izlerseniz Yalnızcabağ yerleşimi ve Balabolu’ya gidersiniz, ancak sağdan yukarı çıkan yolu izlediğinizde yalnızca 2 km sonra Tekeli yerleşimine varmış olursunuz. Burada, yerleşim içinden çıkar çıkmaz 800 metre sonra sağınızda kalacak, günümüz gömütlüğü ile önlü arkalı bir arada duran cami sizi çevresi boş tarlaların ortasında bekliyor olacak.
Karamanoğulları dönemi yapısı olduğu düşünülen Kızılminare Camisi, oldukça düzgün bir dörtgen oturum üzerine, 16 metreye 20 metre dış ölçülerinde yapılmıştır. Caminin tüm dış durası (duvarı) 75 cm et kalınlığında ve 5 metre yüksekliğinde kırma taşla yığm düzende sağlam biçimde örülmüştür. Kısa olsa da 10 metreyi bulan sesgelenin (minarenin) yerden ilk 5,5 metresi yine kırma taş, yukarıda kalan 4,5 metresi kızıl tüs kişle (tuğla) örüldüğü için bu yapıntı yörede Kızılminare olarak adlandırıla gelmiştir. İslam yapı geleneğinde kuzeyde olması gerekirken, yapının batı yüzünde yer alan ince uzun giriş bölümü, 4 metreye 15 metre iç ölçüleri ile namaza ilk gelenleri karşılar. Ancak ana yapının bitişiği olan bu tür yarı açık giriş yerleri namaza sonradan gelenlerin toplandığı yer olduğu için son gelenler yeri olarak (son cemaat) tanımlanır. Bu bölümün bitişik olduğu doğu yüzde kalan yapının ana bölümünün, 15 metreye 15 metre iç ölçüleri ile eşkıyı dörtgen (kare) bir oturum düzeni üzerine yapıldığı anlaşılır. Tüm bu ölçülerle caminin büyüklüğü; girişte 60, ana bölümde ise 225 metre kare ölçü ile toplamda 285 metre kare kapalı yere ulaşır. Yine bu ölçülerle cami, girişte 100, ana bölümde ise 370 kişi olmak üzere toplam 470 kişi birlikte namaz kılabilir büyüklüktedir. Ancak iç boşluk ölçülerini 285 metre kare olarak vermiş olsak da dış ölçüleriyle 320 metre kare olan bu caminin üzeri, gök koşullarına karşı tümden korumasız olarak açıkta kalmıştır. Yapıldığı dönemde ağaç atıllarla üzerinin örtülü olduğunu öngördüğümüz bu caminin çatı yapısıyla ilgili belirgin herhangi bir iz günümüze ulaşabilmiş değildir.
Caminin giriş bölümü dediğimiz batıya bakan bölümünün dış yüzündeki durada (duvarda), üç büyük göz oluşturacak biçimde esenli (ferah) boşluklar açık bırakılmıştır. Gerçekte bu gözler, kesme taşla örülmüş atkılı terezelerdir (pencerelerdir). Tereze olarak açık bırakılan son gelenler bölümünün dış yüzündeki bu boşluklardan başka, ana yapının içinde birdeş (aynı) biçim ve ölçülerde yapılmış ancak burada görev değiştirip bu kez içerideki topluluğa geniş ve esenlikli boşlukta namaz kılmalarını sağlayan taş örümü direkler ve bu direklerin üzerini birbirine bağlayan atkılı (kemerli) sıralı tavan destekleri vardır.
Ana bölüm içinde, dilem bükeyine (mihraba) doğru diklemesine değil de yanal (paralel) olarak üç sıra örülen bu taş direkler ve üzerindeki atkılar, her sırada üç gözden olmak üzere toplam dokuz göz açıklık oluşturarak burada aydınlık bir ortam oluşmasını sağlarken tavanı ve dolayısıyla yapının üzerini örten damı da omuzlayıp kaldırmış olurlar. Yine burada ana bölümde görünen dilem bükeyi (mihrap) ve öğeleri (minber) yarı yarıya yıkılıp yok olmuş durumdadır. Ana bölüm içinde yer alan kesme taşla yapılmış 9 atkılı açıklığın her biri, kendini 2 metre yüksekliğinde düz çıkan, 75 cm ile 105 cm taban ölçüleri üzerinde yükselen dirsek görevi gören direklere dayar ve bunlardan güç alır. Düz yükselen bu dokuz dirseğin 2 metreye ulaşıp, kesme taş atkıların eğimle örülmeye başladığı kesişim düzeyinde (2metre), tüm dirsekler arasına yine ağaç gövdelerin kesilip yerleştirilmiş olduğu anlaşılmaktadır. Ancak bu ağaç atıllardan geriye, yalnız uçlarının sokulduğu oyuklar geriye kalmıştır. Tüm durası 5 metreye yüksekliğe ulaşan ana yapı içinde görülen atkılı gözlerin yüksekliği ise 4 metre, genişliği ise 3,85 metredir.
DEVAM EDECEK…
